Dojo to więcej niż sala treningowa – „Dojo jest miejscem, gdzie buduje się męstwo, a wyższe uczucia ludzkie budzą się w ekstazie ciężkiej pracy. Jest to tajemnicze miejsce, gdzie umysł ludzki szlifowany jest w pocie czoła.” (Sosai Masutatsu OYAMA).

Wejście do Dojo to nie tylko wejście na salę, ale także wejście do szczególnego miejsca, gdzie okazuje się wzajemny szacunek. Etykieta Dojo jest zbiorem zasad, regulujących zachowanie się karateki w salach ćwiczeń i na treningu. Oprócz aspektów czysto etycznych zawiera w sobie elementy kurtuazyjne, przejawiające się w ukłonach i pozdrowieniach, a także specyficzny ceremoniał, wprowadzający ćwiczących w swoistą atmosferę towarzyszącą treningom karate.

Dodatkowej powagi Dojo nadaje przysięga Dojo, będąca wyrazem charakteru Karate-Do.

Elementy Etykiety DOJO:

1. Ukłon – wyraz szacunku dla współćwiczących

W karate formą przywitania, ale również okazania wzajemnego szacunku, jest ukłon wykonywany w pozycji gotowości (Fudo-Dachi – sylwetka wyprostowana, ręce ułożone na wysokości pasa na szerokość ramion, pięści zaciśnięte) oraz głośne wypowiedzenie „OSU” – to krótkie słówko oznacza potwierdzenie, zrozumienie oraz powitanie. Szczególną formą okazania szacunku jest także uścisk ręki wykonywany oburącz. Tradycyjny ukłon wykonywany jest przy każdym wejściu do Dojo, po zakończeniu treningu i za każdym razem, kiedy chcemy okazać wdzięczność, potwierdzić zrozumienie wydanego polecenia, powitać lub pożegnać osoby będące w Dojo. Kłaniamy się partnerowi przed i po każdym wspólnym ćwiczeniu. Ukłon jest także przejawem szacunku dla przeciwnika przed i po walce.

2. Karate-Gi, Obi – strój karateki

Tradycyjny strój treningowy to Karate-Gi (popularnie nazywane Kimono). Gi składa się z bluzy, spodni i pasa (obi). Kolor pasa i naszyte na nim pagony oznaczają stopień zaawansowania ćwiczącego. Gi powinno być zawsze czyste i wyprasowane. Na Gi wolno nosić wyłącznie emblematy organizacji OYAMA Karate.

Pas powinien być zawiązany starannie i równo – osoby z niższymi stopniami, które jeszcze nie opanowały sztuki wiązania pasa samodzielnie, powinny poprosić o pomoc kolegów starszych stopniem. Okazywanie wzajemnej pomocy jest obowiązkiem każdego ćwiczącego. Kolor noszonego pasa powinien odpowiadać posiadanemu stopniowi.

Osoby początkujące do zdobycia pierwszego stopnia w karate (10 KYU) mogą ćwiczyć w czystej białej koszulce i spodenkach. Karate trenuje się bez obuwia. Wejście do Dojo w obuwiu innym niż klapki jest zabronione.

Ze względów bezpieczeństwa w szatni należy również zostawić wisiorki, zegarki, obrączki, pierścionki, kolczyki, bransoletki oraz inną biżuterię. Osoby posiadające długie włosy powinny je związać w kucyk lub zapleść, aby nie przeszkadzały one w trakcie wykonywania ćwiczeń

W czasie ćwiczeń w Dojo mogą przebywać wyłącznie osoby ubrane w Karate-Gi (nie dotyczy osób zaproszonych oraz początkujących, za pozwoleniem opiekuna Dojo).

3. Hierarchia stopni i tytuły

Karate jest sztuką walki opartą o ciągłe doskonalenie swojego ciała i ducha. Zaawansowanie w drodze do osiągnięcia doskonałości jest wyrażone poprzez kolejne stopnie zdobywane w trakcie treningu. Każdy stopień ma swoje odzwierciedlenie w kolorze noszonego pasa. Dyscyplina w karate wyraża się między innymi w szacunku okazywanym zarówno osobom starszym wiekiem, ale również stopniem, dlatego:

• Do kolegów posiadających stopnie KYU zwyczajowo zwracamy się „Sempai”.
• Do instruktorów oraz współćwiczących posiadających stopnie mistrzowskie DAN (czarny pas) – zwracamy się „Sensei”.
• Do osób posiadających wysokie stopnie mistrzowskie (powyżej 5 DAN – pięć złotych pagonów na czarnym pasie) – zwracamy się „Shihan”.

Ponadto hierarchia stopni przejawia się w kolejności opuszczania sali i wchodzenia do szatni lub umywalni.

Rozmawiając z Sensei albo Sempai lub prosząc o coś należy stać w pozycji Fudo-Dachi. Na komendy, poprawki i uwagi ze strony prowadzącego należy odpowiadać ukłonem z głośnym „Osu”.

4. Wejście do Dojo i rozpoczęcie treningu

Wejście do dojo zaczyna się już od wejścia do szatni. Wchodząc do szatni witamy się wykonując tradycyjny ukłon. Następnie po przebraniu się w Karate-Gi udajemy się na salę. Spóźnienia na treningi są bardzo źle widziane – należy zadbać o punktualne przybycie do Dojo, aby zdążyć spokojnie się przebrać i rozpocząć trening.

Wchodząc na salę treningową na progu wykonujemy ukłon w stronę obecnych na sali z głośnym „Osu”. Następnie podchodzimy do zgromadzonych na sali zachowując przy powitaniu kolejność starszeństwa posiadanych stopni. Każdego ćwiczącego witamy ukłonem z „Osu” i podaniem ręki.

Na komendę „Szeregi” ustawiamy się w szeregach według starszeństwa stopni. Najwyższe stopnie z przodu sali – niższe stopnie kolejno z tyłu. Ustawienie powinno przebiegać sprawnie i bez rozmów.

Następnie prowadzący ceremonię rozpoczęcia wydaje komendę „Seiza” (pozycja klęcząca, charakterystyczna dla japońskich pomieszczeń z tatami). Wszyscy ćwiczący siadają w pozycji Seiza – przy siadaniu przyklękamy najpierw na lewe kolano. Zaciśnięte pięści układamy na udach przy pasie.

Prowadzący upewnia się czy wszyscy przyjęli pozycję Seiza i wydaje komendę „Mokuso”, oznaczającą dosłownie „ciche myślenie” – po tej komendzie należy zamknąć oczy i postarać się oczyścić myśli przed treningiem, skupić się na chęci poprawnego wykonywania wszystkich ćwiczeń. W trakcie chwili koncentracji należy oddychać miarowo i głęboko.

Po chwili ciszy następuje komenda „Mokuso Yame” oznaczająca koniec krótkiej medytacji – otwieramy oczy i czekamy na dalszą część ceremonii.

Jeśli w Dojo znajduje się portret mistrza Soshu Shigeru OYAMA, pada komenda „Soshu-ni-rei” i wszyscy wykonują ukłon z „OSU”. Jeśli nie, najstarszy stopniem Sempai wydaje komednę „Sensei-ni-rei” i/lub „Sempai-ni-rei”, stosownie do stopnia posiadającego przez prowadzącego trening – wszyscy kłaniają się z głośnym „OSU”. Następnie najstarszy stopniem Sempai, wita wszystkich współćwiczących komendą „Otogai-ni-rei”. Po tym wszyscy czekają aż nauczyciel wyda polecenie co robić dalej.

5. Zachowanie w Dojo

W czasie zajęć nie wolno bez pozwolenia prowadzącego opuszczać szeregu, przerywać ćwiczeń i opuszczać sali. Po zakończeniu zajęć nauczyciel wychodzi jako pierwszy, a za nim opuszczają salę uczniowie ze stopniami wyższymi.

Jeśli spóźniłeś się na trening, nie wbiegaj od razu do Dojo. Wejdź na salę powoli i cicho usiądź w Seiza zaraz przy wejściu, czekając na pozwolenie prowadzącego na dołączenie do ćwiczących. Możesz również powiedzieć „Shitsurei Shimasu” (jap. przepraszam, że przeszkadzam).

Do Dojo nie wnosimy odzieży, obuwia oraz toreb (jeśli budnek posiada zamykaną szatnie pozwalającą na bezpieczne przechowanie tych rzeczy). Poza wodą do picia nie wnosimy również innych napojów oraz jedzenia. Telefony komórkowe powinny zostać w szatni lub, jeśli nie ma takiej możliwości, należy je wyłączyć i pozostawić w Dojo. Spożywanie alkoholu oraz palenie tytoniu na terenie Dojo jest surowo wzbronione!!

Dyscyplina Dojo wyrażająca podkreślenie znaczenia karate-do, dowodzą różnicy karate od sportu, w ogólnie przyjętym znaczeniu tego słowa. Świat zachodni stworzył wiele sportów walki, ale nie posiadają one nadbudowy filozoficznej. Karate-do (jap. droga karate) jest nie tylko drogą zmierzającą do poznania techniki walki, ale także metodą kształtowania osobowości poprzez samorealizację.

---